Thứ Bảy, 27 tháng 7, 2013

Chuyện những bức ảnh Hà Nội xưa của nhà ngoại giao Anh


Chưa vội mở triển lãm, John và cộng sự - nhóm “Hanoi Spirit of Place” (tạm dịch: “Hà Nội, Linh hồn một vùng đất”) tổ chức một buổi chuyện trò nhỏ tại Viện Goethe Hà Nội vào bữa qua, 26/7.


Cầu Thê Húc, một thắng cảnh mà theo John giờ được cả thế giới biết đến song khi đặt chân đến Việt Nam, John hoàn toàn ngỡ ngàng bởi cảnh sắc nơi đây

(Nguồn: Hanoi Spirit of Place)

Mở đầu cuộc trò chuyện, John đã giới thiệu mục đích cuộc gặp gỡ: Tôi mong những bức ảnh của mình có thể đánh thức những bình minh xưa cũ của người Hà Nội. Và các bạn sẽ giúp chúng tôi tìm đối chứng những địa điểm, thông tin trong những bức ảnh. Nhờ đó, trong triển lãm tới đây tại Hà Nội, chúng tôi sẽ có những chú thích đúng và hay về những bức ảnh của thị thành này trong những ngày gian lao mà thái bình.

Ảnh của John trình chiếu trong buổi trò chuyện khá đa dạng. Song có 2 đề tài chính mà nhà ngoại giao Anh này đeo đuổi. Đó là Hà Nội trong “đêm trước đổi mới” và Hà Nội nghìn năm.

Hà Nội trong "đêm trước Đổi mới" khắc khổ mà thái hoà (Nguồn: Hanoi Spirit of Place)

Khi được hỏi: Lúc những bức hình này được chụp, các bạn đã sinh ra chưa? Hai phần ba số người trong khán phòng đã giơ tay tỏ ý chưa. Và những bức ảnh, tư liệu quý thời bao cấp cùng lời bình rất hóm của nhà ngoại giao Anh khiến các bạn trẻ không khỏi ngỡ ngàng khi cha anh mình đã qua những ngày như thế.

John Ramsden nói: “Khi sung sướng, người ta sẽ mau quên những ngày khó khăn. Song tôi không hiểu sao người Hà Nội lại nhớ về những ngày tháng này lâu và trìu mến đến vậy. Ngay khi đặt chân xuống sân bay Nội Bài, tôi đã thấy một chiếc Rolls-Royce. Tôi hiểu ngay Hà Nội đã khác rất xa 30 năm về trước, ngày xe máy là một thứ xa xỉ.”

John Ramsden bàn bạc với Thethaovanhoa.Vn sau 30 năm quay lại Hà Nội (Ảnh: Phạm Mỹ)

“Tôi cũng sợ những bức ảnh của mình không được người Hà Nội đón nhận nữa. Nhưng thực tế trái lại. Những người sống qua những tháng ngày ấy đều thổn thức khi ngắm lại những bức ảnh này. Còn các bạn trẻ, tôi thấy niềm khích trong mắt các bạn khi ngắm lại những ngày tháng khốn khó mà các bạn không một phút trải nghiệm” - John kể.

Trong cuộc nói chuyện, John trình chiếu từng bức hình. Mỗi khi bức hình dừng, ông kể về cảnh ngộ chụp bức hình cũng những hiểu biết của ông hệ trọng tới vấn đề bức hình đề cập. Đồng thời, khán giả cũng “góp chuyện” xung quanh ngay.

"Bức ảnh này tôi chụp ở hội làng Đồng Kỵ. Mọi người rất đông, những đứa trẻ cố trèo lên cây, một đôi người khác cố tìm chỗ tránh trú trước lúc quả pháo cực lớn được châm" - John giảng giải

(Nguồn: Hanoi Spirit of Place)

Đến bức ảnh về một chiếc xe đạp chở kềnh càng tựa vào góc phố, John lại kể: "Ở đây 3 năm, tôi thấy một sự linh hoạt trong cách sử dụng dụng cụ trong căn tính người Việt. Xe đạp này, chính là dụng cụ giao thông người Pháp mang vào Việt Nam. Rồi sau đó, người Việt lại dùng chính công cụ này ngược những cung đường hiểm chở ở vùng núi phía Bắc để tải gạo tiếp viện cho quân đội đánh Điện Biên Phủ khiến người Pháp phải rút về. Sau đó, người Việt cũng dùng những chiếc xe đạp để vượt dãy Trường Sơn sừng sững tiếp viện hàng hóa cho quân đội miền Nam đánh Mỹ. Thời bình, chiếc xe đạp lại được người Hà Nội dùng như phương tiện liên lạc và mưu sinh..."

(Nguồn: Hanoi Spirit of Place)

"Bức ảnh này chụp ở Bến Đục, Chùa Hương những năm 1980. Người Hà Nội hay tới chùa này để cầu con trai. Rất có thể, một vài chàng trai ngồi đây được sinh ra nhờ ngôi chùa này" - John vừa nói, vừa cười lớn.

"Chắc mọi người đều nhận ra đây là họa sỹ tài danh của giang sơn các bạn, họa sỹ Bùi Xuân Phái. Với tôi, ông vừa là người thầy về nghệ thuật thị giác, vừa là người bạn thân. Tôi hay tới nhà ông chơi và đi vẽ cùng ông những góc phố những năm ấy. Trong khu nhà xập xệ với 4 người con, Bùi Xuân Phái thường vẽ trên gác xép. Tôi rất khâm phục khi trong điều kiện sống như vậy, ông vẫn sáng tác ra những tuyệt bút về Hà Nội" - John chấm dứt phần thuyết trình ấn tượng

Cũng theo san sớt của John Ramsden, triển lãm những bức ảnh về Hà Nội đầu thập niên 1980 của ông sẽ khai mạc vào tháng 10 tới, tại Hà Nội.

Phạm Mỹ